افزایش قیمت جهانی مواد غذایی در بحبوحه همه گیری کرونا - ارانیوز

در اندونزی قیمت پنیر سویا نسبت به ماه پایانی سال گذشته (کمتر از سه ماه قبل) حدود 30 درصد افزایش یافته است؛ در برزیل قیمت لوبیا قرمز در ماه ژانویه 54 درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش نشان می دهد و در روسیه نیز مصرف نمایندگان برای خرید شکر مورداحتیاج خود باید 61 درصد بیشتر از قیمت سال گذشته هزینه نمایند.

اقتصادهای نوظهور رنج ناشی از جهش قابل توجه قیمت مواد خام، از نفت و مس گرفته تا غلات، را کاملاً احساس می نمایند؛ جهشی که از افزایش امیدواری ها به بهبود سریع تر اقتصاد دنیای و همچنین از سیاست های پولی به شدت انبساطی در اقصی نقاط دنیا نشأت می گیرد.

مصرف نمایندگان و شرکت های آمریکایی، کانادایی و اروپایی که ماه هاست تحت فشار مسائل مرتبط با همه گیری ویروس کرونا و افزایش هزینه های حمل ونقل و بسته بندی هستند نیز از اثرات مخرب جهش قیمتی اخیر در امان نخواهند بود و نخواهند توانست شوک ناشی از این جهش قیمتی را به راحتی جذب نمایند.

جهش قیمت مواد غذایی هیچ گاه اتفاق خوشایندی تلقی نمی گردد و این بار نیز با توجه به شرایط، جهش قیمت ها باعث بروز دشواری های جدی تر در مقایسه با دوره های تورمی گذشته خواهد شد. همه گیری کرونا که از سال گذشته بر اقتصاد دنیای سایه افکنده، نگرانی ها درباره بروز موج گرسنگی و سوءتغذیه -حتی در کشورهای ثروتمند دنیا- را به اوج رسانده است. در انگلیس سازمان خیریه تراسل تراست (Trussell Trust) در شش ماهه نخست همه گیری کرونا در این کشور روزانه 2600 بسته غذا توزیع نموده است که در تاریخ 24 ساله این سازمان مردم نهاد یک رکورد محسوب می گردد. در آمریکا بحران کووید-19 حدود 13.2 میلیون نفر دیگر را به جمع افرادی که از عدم امنیت غذایی رنج می برند، افزوده است. بر اساس آمارهای مؤسسه Feeding America که بزرگترین اداره نماینده بانک های غذا در آمریکا به شمار می رود، تعداد افراد دچار عدم امنیت غذایی در آمریکا نسبت به سال 2018 افزایش 35 درصدی نشان می دهد.

بنا بر اعلام شرکت تحقیقات بازار نیلسون، قیمت مواد غذایی در دوره دوازده ماهه منتهی به دوم ژانویه (13 دی) نسبت به دوره قبلی تقریباً 3 درصد افزایش یافته است که این رقم نزدیک به دو برابر نرخ تورم کلی در آمریکاست. به گفته وزارت کشاورزی آمریکا، فقیرترین قشر جامعه آمریکا به طور متوسط 36 درصد درآمد خود را صرف خرید مواد غذایی می نمایند و در شرایطی که تعدیل های گسترده در مشاغل کم درآمد مانند خرده فروشی و حمل ونقل فشار زیادی به بودجه خانوارهای فقیر وارد نموده، افزایش قیمت مواد غذایی زندگی را برای آنها دشوارتر ساخته است.

قیمت اقلامی مانند انواع غلات، دانه آفتابگردان، دانه سویا و شکر به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در ماه ژانویه سال جاری شاخص قیمت دنیای مواد غذایی به بالاترین سطح خود در 6 سال اخیر رسیده است. با توجه به شرایط بد آب وهوایی در بعضی نقاط دنیا، افزایش تقاضا و اختلال در زنجیره های عرضه به دلیل همه گیری کرونا، بعید به نظر می رسد که قیمت ها در آینده ای نزدیک کاهش یابند.

ظاهراً اقتصادهای توسعه یافته در برابر جهش قیمت مواد غذایی در کوتاه مدت از مصونیت بیشتری برخوردارند زیرا در این کشورها مواد غذایی بیشتر فرآوری می شوند و زنجیره غذایی آنها جزئیات بیشتری دارد. به گفته دکتر دیوید اوبیوالا، استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیدنی، شرکت هایی که به عنوان مثال چیپس ذرت فراوری می نمایند، فضای زیادی برای جذب شوک افزایش قیمت ذرت به وسیله کاهش سایر هزینه ها دارند. اما وقتی قیمت ها برای مدت زیادی در سطح بالایی باقی می مانند، حتی شرکت های فراورینماینده مواد غذایی فرآوری شده نیز به این فکر می افتند که چگونه این افزایش قیمت را به مصرف نمایندگان منتقل نمایند.

به گفته جان نودی، مدیر بخش مشاوره خرده فروشی در شرکت مشاوره کسب وکار نورث آمریکن، شرکت های بزرگی مانند جنرال میلز (فراورینماینده برندهای معروف غلات صبحانه در آمریکا) و شرکت بلو بوفالو (فراورینماینده غذاهای حیوانات خانگی) به دنبال افزایش قیمت حداقل بعضی از محصولات خود هستند. دیوید سیسینسکی، مدیرعامل گروه غذایی لنکستر کولونی، نیز در این خصوص می گوید: پیش بینی ما این است که قیمت ها برای مدت زیادی در همین سطح باقی خواهند ماند. شرکت کوشش می نماید که راهی برای انتقال قابل توجیه و مناسب افزایش هزینه ها به مشتریان پیدا کند.

البته اثرات این افزایش قیمت بلافاصله برای مصرف نمایندگان آشکار نخواهد شد. خرده فروشان در ابتدا به جای تغییر برچسب قیمت ها، تخفیف های ویژه و تخفیف های خرید عمده را کاهش خواهند داد یا حتی حذف خواهند کرد. بر اساس مطالعات شرکت تحقیقات بازار نیلسون، در سال گذشته میلادی تخفیفات روی اقلام غذایی و خواربار در آمریکا نسبت به سال قبل از آن حدود 20 درصد کاهش یافته که این مسئله تا حدی زیادی ناشی از مسائل زنجیره های تأمین و افزایش هزینه ها بوده است.

اما در اقتصادهای نوظهور که فرآوری کمتری روی مواد غذایی انجام می گردد و مردم معمولاً مواد غذایی را به شکلی نزدیکتر به شکل اولیه آنها مصرف می نمایند، افزایش قیمت دنیای مواد غذایی همین حالا هم برای مصرف نمایندگان کاملاً محسوس است.

این فشارها باعث شده است که بعضی اقتصادهای نوظهور از جمله روسیه و آرژانتین به مهار فرایند رو به رشد قیمت ها اقدام به مشخص سقف قیمت و افزایش تعرفه های صادراتی برای بعضی مواد غذایی نمایند.

در بعضی کشورهای ثروتمندتر، دولت ها به جای کنترل قیمت مواد غذایی، بر خودکفایی تمرکز نموده اند. مثلاً فرانسه میخواهد در راستای کاهش وابستگی خود به واردات دانه سویا، کشت محصولات دارای پروتئین بالا را در داخل کشور افزایش دهد. دولت سنگاپور نیز به منظور افزایش ظرفیت فراوری مواد غذایی در داخل این کشور، مجوز فروش گوشت فراوری شده در آزمایشگاه را صادر نموده است تا سنگاپور به اولین کشوری تبدیل گردد که رسماً فروش گوشت آزمایشگاهی را مجاز اعلام می نماید.

بعضی دیگر از کشورها نیز چشم به سیاست های انبساطی گسترده دوخته اند. هفته گذشته جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، در جلسه استماع کمیته خدمات مالی مجلس نمایندگان آمریکا بیان کرد که رشد عدم امنیت غذایی یکی از پیامدهای نامطلوب همه گیری کرونا به ویژه در مناطق فقیرتر آمریکا بوده و برای به حرکت درآوردن اقتصاد احتیاج به محرک های مالی بیشتر احساس می گردد.

رئیس فدرال رزرو خطاب به اعضای کمیته مجلس نمایندگان آمریکا توضیح داد: من فکر می کنم که همه ما از افزایش قیمت ها در حوزه مواد غذایی ضربه خورده ایم. این یک نشانه برای اثبات ضرورت حمایت مالی است و ما واقعاً احتیاج داریم که اقتصاد در کوتاه ترین زمان ممکن بهبود یابد.