از عبارت فناوری های نوظهور چه می دانید؟ - ارانیوز

هادی نیل فروشان| درمیان مفاهیم نوآوری به سراغ یکی از پرکاربردترین تعابیر در ادبیات فناوری و نوآوری؛ یعنی عبارت فناوری های نوظهور یا همان (Emerging Technologies) می رویم. اوایل که با این تعبیر برخورد می کردم، فکر می کردم یک تعبیر ذوقی است و نباید روی تعریف آن تأمل زیاده از حد کرد.

سال 82 از جانب یکی از نهاد های مرتبط با فناوری به من این مأموریت داده شد تا درخصوص این مفهوم کنکاشی عمیق تر داشته باشم. حاصل آن مطالعه در آن سال این بود که اگرچه این عبارت به یک معنای خاص و اصطلاحی استفاده می گردد، اما برای آن تعریف مورد اجماعی هم وجود ندارد.

البته تا همان سال، یکی از بهترین مراجع لاتین درخصوص مدیریت فناوری های نوظهور توسط مدرسه کسب وکار وارتون (Wharton Business School) به چاپ رسیده بود که از نظر من همچنان بهترین کتاب در زمینه مدیریت فناوری های نوظهور است و به زودی ترجمه آن به بازار نشر خواهد رسید.

در سال 2015 میلادی ژورنال تخصصی ریسرچ پالیسی (Research Policy) مقاله ای را توسط جمعی از بهترین محققان جهان در زمینه سیاست گذاری و مدیریت فناوری منتشر کرد که عنوانش بود: فناوری نوظهور چیست؟ نفس اینکه در سال 2015 میلادی درباره چیستی یک مفهوم هنوز بحث علمی می گردد، مؤید این نظریه است که این مفهوم همچنان جدید و نو است. این مقاله پنج ویژگی را برای نوظهوردانستن یک فناوری ضروری می داند:

1- این فناوری ها به طور عمیقی بدیع و تازه هستند: ممکن است کارکردی متفاوت نداشته باشند، اما برای تحقق آن کارکرد از اصول و مبانی و روش هایی کاملا متفاوت استفاده می نمایند.

2- این فناوری ها در مقایسه با دیگر فناوری ها سرعت رشد نسبتا بالایی دارند (اینکه دانشمندان و محققان این رشد سریع را بر اساس چه مقیاس ها و سنجه هایی معین می نمایند، موضوع دیگری است که در خود مقاله به آن پرداخته شده).

3- فناوری های نوظهور هویت و تشخص دارند. نشانه بسیاری از موضوعات جدید که به این درجه از تشخص نرسیده اند، این است که حول آن ها ادبیات علمی یکتایی شکل نگرفته، واژگان و حتی مخفف ها و علامت ها معنای یکسان و استانداردی نیافته اند. فناوری های نوظهور از این مرحله گذشته اند و حول آن ها ادبیات علمی شناخته شده ای در تمام جهان شکل گرفته است.

4- یکی دیگر از خصوصیات و ویژگی های فناوری های نوظهور آن است که دارای تأثیرات غالب و چشمگیری بر سیستم های اجتماعی و مالی پیرامونشان هستند. این تغییر نمایان عمدتا به وسیله تغییر در ترکیب کنشگران، نهادها، الگو های تعامل فیمابین آن ها و فرایند های خلق دانش مرتبط با این فناوری ها رخ خواهد داد.

5- با همه این ها آخرین معینه فناوری های نوظهور عدم قطعیت و ابهام فراوان همراه با این فناوری هاست؛ عدم قطعیتی که در خصوص برون داد های این فناوری ها و نیز موارد استفاده از آن ها وجود دارد، هرچند غیرارادی و نامطلوب باشد و ابهامی که ناشی از معانی و برداشت های گوناگونی است که گروه های مختلف اجتماعی از آن فناوری خواهند داشت.

بااین حال برای همه کسب وکار هایی که با فناوری سروکار دارند و مخصوصا کسب وکار های نوپا و نوآفرین، درک مفهوم و اقتضائات خاص فناوری های نوظهور ضرورت دارد. تعداد زیادی از استارتاپ ها حول یک فناوری نوظهور شکل می گیرند، ولی موارد بسیاری دیده شده که خود بنیان گذاران استارتاپ ها توجه به شرایط و ویژگی های خاص این فناوری ها را ندارند؛ مثلا به سرعت رشد این فناوری ها (که طبیعتا در هر کسب وکار مرتبطی تبعاتی خواهد داشت) یا اینکه عدم قطعیت حول فناوری چه دلالت هایی به لحاظ راهبردی خواهد داشت.

این ها نکاتی است که کم وبیش باید به آن ها توجه کرد. چیزی که در این میان یاری حال استارتاپ ها و تیم های جوان است اینکه مؤسسات مختلفی در جهان به طور مداوم در حال پایش، تحلیل و ارزیابی حال و آینده فناوری های نوظهور هستند. یکی از سنت های رایجی که در مؤسسات تخصصی مطالعات فناوری در جهان وجود دارد اینکه هرساله فهرست فناوری های نوظهور و خوش آتیه ای را که پتانسیل ایجاد تحولات برافکن را در جهان دارند، شناسایی و معرفی می نمایند.