خواص شگفت انگیز روغن سیاه دانه برای مو - ارانیوز

از خواص روغن زیتون برای مو یا فواید روغن هایی مانند روغن درخت چای که بگذریم، روغنی مانند سیاه دانه نیز به رشد موها یاری می نماید. روغن سیاه دانه تراکم و ضخامت مو را بهبود می بخشد. به علاوه، این روغن که برای رشد مو ایمن است، فواید دیگری مانند خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی برای موهای سالم دارد. در این مقاله، درباره فواید روغن سیاه دانه برای مو می خوانید و در ادامه طریقه مصرف و عوارض این روغن گیاهی را شرح خواهیم داد.

روغن سیاه دانه چیست؟

روغن سیاه دانه (که با نام روغن سُنیز یا روغن دانه زیره سیاه نیز شناخته می گردد) از عصاره دانه گیاه سیاه دانه (Nigella sativa) گرفته می گردد. این دانه ها اغلب برای طعم دادن به غذاهایی مانند سوپ به کار می روند.

ماده مؤثر اصلی روغن سیاه دانه، تیموکینون (thymoquinone) است. این ترکیب شیمیایی خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد که به عنوان روشی مؤثر برای رشد طبیعی موهای ضخیم معروفیت دارد.

فواید روغن سیاه دانه برای مو

طبق تحقیقات کارشناسان، روغن سیاه دانه در بهبود انواع خاصی از آلوپسی (ریزش مو) مؤثر است و برای سلامت موهای شما فواید بسیاری دارد. علاوه براین، ممکن است به درمان بعضی از مسائل رایج پوست سر نیز یاری کند. در ادامه بعضی از فواید روغن سیاه دانه برای مو و پوست سر را می خوانید.

1. کاهش روند ریزش مو (telogen effluvium)

تلوژن افلوویوم نوعی ریزش ناگهانی و موقتی مو است که در نتیجه استرس فیزیکی یا روانی قابل توجه رخ می دهد. این بیماری با نازک شدن موهای پراکنده در سرتاسر پوست سر و در بعضی بیماران با سندرم سوزش پوست سر ظاهر می گردد. با اینکه در بیشتر موارد، این عارضه طی 3 تا 4 ماه پس از آغاز خود برطرف می گردد اما ممکن است در بعضی افراد مزمن گردد.

در سال 2013 آزمایشی روی 20 زن مبتلا به تلوژن افلوویوم حاد انجام شد. به نیمی از آن ها روغن سیاه دانه داده شد و نیمی دیگر داروی تلقینی دریافت کردند. محققان، در 7 بیمار از 10 بیمار در گروه اول بهبود قابل توجهی در تراکم و ضخامت مو و بعلاوه کاهش قابل توجهی در التهاب پوست سر مشاهده کردند.

2. خاصیت آنتی اکسیدانی

روغن سیاه دانه به علت داشتن ترکیباتی مانند تیموکینون، کارواکرول، تی آنتول و 4-ترپینول خواص آنتی اکسیدانی دارد. استرس اکسیداتیو با ریزش مو از جمله آلوپسی آندروژنتیک (نوعی ریزش مو رایج در زنان) و آلوپسی آره آتا (طاسی موضعی) ارتباط معناداری دارد.

استرس اکسیداتیو می تواند باعث آسیب سلولی گردد که در نهایت منجر به نازک شدن مو می گردد. آنتی اکسیدان های موجود در روغن سیاه دانه می توانند رادیکال های آزاد را که باعث استرس اکسیداتیو شده، خنثی نمایند و در نتیجه از آغاز طاسی جلوگیری نمایند یا آن را به تعویق بیندازند یا علائم موجود را کاهش دهند.

3. بهبود التهاب پوست سر

تحقیقات نشان می دهد که روغن سیاه دانه خواص ضد التهابی و اثرات تعدیل نماینده برای دستگاه ایمنی بدن دارد. بنابراین، علاوه بر تسکین پوست سر، به درمان بیماری های خود ایمنی که باعث التهاب می شوند نیز یاری می نماید. مطالعات حیوانی نشان داده که تأثیر این روغن در درمان پسوریازیس (نوعی بیماری پوستی و التهابی) به اندازه ژل تازاروتن (0.1 درصد) است.

کارآزمایی بالینی دیگری که روی انسان صورت گرفته، نشان داده که روغن سیاه دانه می تواند اگزمای دست (نوعی التهاب) را به اندازه بتامتازون درمان کند. بعلاوه شواهد امیدوارنماینده ای وجود دارد که نشان می دهد روغن سیاه دانه در درمان سایر بیماری های خود ایمنی مانند رماتیسم مفصلی یا لک و پیسی (vitiligo) مؤثر است.

در مجموع، روغن سیاه دانه ممکن است در بهبود علائم بیماری های خودایمنی پوست سر مانند پسوریازیس پوست سر و آلوپسی آره آتا که با التهاب ظاهر می شوند، مفید باشد. البته، هنوز معین نیست که از بین فرمولاسیون های موضعی و کپسول های خوراکی کدام یک می توانند مؤثرتر عمل نمایند.

4. درمان عفونت های باکتریایی و قارچی پوست سر

روغن سیاه دانه خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد و به درمان مسائل رایج پوست سر یاری می نماید. از این روغن می توان برای برطرف عفونت های قارچی روی پوست سر (مانند شوره سر یا seborrheic dermatitis) یا حتی برای موارد خفیف تر فولیکولیت پوست سر استفاده کرد.

با این حال، تحقیقات بیشتری برای اثبات موثر بودن آن به صورت موضعی مورد احتیاج است زیرا خواص ضد میکروبی آن تنها در شرایط آزمایشگاهی و روی انواع خاصی از باکتری ها و قارچ ها مورد مطالعه قرار گرفته و معین نیست که آیا روی سایر میکروب های موجود در پوست سر انسان به همین شکل عمل می نمایند یا خیر.

5. تنظیم چرخه رشد مو

روغن سیاه دانه نقش مهمی در تنظیم چرخه رشد مو دارد. سیاه دانه این کار را با مهار فراوری ترکیبات هورمونی از جمه هورمون های مرتبط با ریزش مو (مانند prostaglandin D2) انجام می دهد. این کار به حفظ رشد موی سالم و کاهش ریزش موی غیر ضروری با توسعه فاز آناژن (رشد) تارهای مو و جلوگیری از ورود زودهنگام فولیکول های مو به فاز تلوژن (استراحت یا ریزش) یاری می نماید.

اگر فاز رشد مو طولانی تر گردد، می تواند موهای ضخیم تر، بلندتر و درخشان تری به شما بدهد. از طرفی کوتاه کردن مرحله ریزش نیز از نازک شدن موها جلوگیری می نماید.

6. حفظ رطوبت موها و پوست سر

موهای خشک و شنماینده، ظاهر ناخوشایندی به سر شما می دهند اما اسیدهای چرب موجود در روغن سیاه دانه ممکن است در تغذیه، مرطوب ماندن، درخشندگی و سالم نگه داشتن موهای شما تأثیر داشته باشند. استفاده از روغن سیاه دانه نه تنها موهای شما را نرم و زیبا می نماید، بلکه ممکن است آن را پرپشت تر سازد زیرا تارهای موی مرطوب شده، قوی تر و کم تر مستعد شکسته شدن هستند.

بنابراین اگر می خواهید موهای آسیب دیده از گرما را بهبود دهید یا در پی درمانی برای موهای خشک هستید، روغن سیاه دانه می تواند گزینه ای عالی برای شما باشد. این روغن را می توانید مستقیماً روی موهای خود بهره ببرید یا آن را با سایر مواد مغذی مخلوط کنید و با آن یک ماسک حالت دهنده مو ایجاد کنید.

روغن سیاه دانه و درمان بیماری های ریزش مو

ریزش مو به اشکال مختلف ظاهر می گردد. در ادامه، درباره انواع اصلی ریزش مو و اینکه چگونه تیموکینون (TQ)، جزء فعال روغن سیاه دانه، ممکن است راه حلی طبیعی برای آن ها ارائه دهد، می خوانید.

1. آلوپسی آندروژنتیک

شرایطی مرتبط با ژنتیک، التهاب و استرس اکسیداتیو که در آن اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی TQ می تواند نقش مهمی در تسکین پوست سر و کاهش ریزش مو داشته باشد.

2. آلوپسی آره آتا

این شرایط خودایمنی زمانی رخ می دهد که سلول های ایمنی مستقیماً فولیکول های مو را هدف قرار داده و آن ها را از بین می برند. TQ با کاهش فعالیت بیش از حد این سلول های ایمنی اثر می نماید که به نوبه خود در جلوگیری از تخریب فولیکول های مو مؤثر واقع می گردد.

3. تلوژن افلوویوم

این نوع ریزش موی موقتی که اغلب بر اثر استرس، بیماری یا ضربه ایجاد می گردد، باعث می گردد فولیکول های مو زودتر وارد فاز استراحت خود شوند. TQ با هدف تثبیت چرخه مو و در نتیجه بهبود تراکم و رشد مو از سلامت پوست سر حمایت می نماید.

4. تینه آکاپیتیس

خارش و ریزش موضعی مو به علت عفونت قارچی ایجاد می گردد. خواص ضد قارچی TQ می تواند تسکین دهنده باشد و به کنترل این بیماری یاری کند.

5. تریکوتیلومانیا

معینه این بیماری، کشیدن و کندن ناخودآگاه مو به علت استرس یا عوامل روانی است. قابلیت TQ در بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب ممکن است به طور غیرمستقیم برای کسانی که با این چالش روبه رو هستند، سودمند باشد.

6. آناژن افلوویوم

این بیماری در نتیجه درمان های پزشکی مانند شیمی درمانی، به صورت ریزش سریع مو بروز پیدا می نماید. نقش TQ در ارتقای سلامت و تعادل سلول ها و سیستم ایمنی بدن به بهبود و رشد مجدد مو پس از درمان یاری می نماید.

عوارض جانبی و تداخلات دارویی احتمالی روغن سیاه دانه

روغن سیاه دانه معمولاً در صورت استفاده موضعی بسیار ایمن است اما گاهی اوقات در هنگام مصرف باعث مسائلی در معده یا کاهش قند خون می گردد. البته روغن سیاه دانه ممکن است برای همه افراد بی خطر نباشد. بچه ها و افراد باردار یا مادران شیرده نباید آن را مصرف نمایند. بعلاوه بعضی داروها، گیاهان و مکمل ها نیز می توانند با این روغن تداخل داشته باشند.

عوارض جانبی روغن سیاه دانه

مصرف مکملی مانند روغن سیاه دانه نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. بعضی از عوارض جانبی مصرف این روغن گیاهی عبارت اند از:

• سمی بودن: یکی از اجزای روغن سیاه دانه معروف به ملانتین ممکن است در مقادیر زیاد سمی باشد.
• واکنش های آلرژیک: استفاده از روغن سیاه دانه به طور مستقیم روی پوست ممکن است باعث ایجاد بثورات پوستی آلرژیک به نام درماتیت تماسی آلرژیک در بعضی افراد گردد.
• خطر خون ریزی: روغن سیاه دانه ممکن است لخته شدن خون را کند کند و خطر خون ریزی را افزایش دهد. در صورت داشتن اختلال خو ن ریزی یا مصرف داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد، از مصرف روغن سیاه دانه اجتناب کنید. علاوه بر این، مصرف روغن سیاه دانه را حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی قطع کنید.

تداخلات دارویی

روغن سیاه دانه ممکن است با داروهای رایج از جمله داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• داروهای فشار خون بالا مانند نورواسک (آملودیپین)
• داروهای سرکوب نماینده سیستم ایمنی
• داروهای مخصوص دیابت
• داروهای سروتونرژیک (SSRI، SNRI، TCA، MAOI)
• داروهای ضد انعقاد خون (که روند لخته شدن خون را کند می نمایند)
• آرام بخش ها
• دیورتیک ها (معروف به قرص های آب)

تداخلات مکمل ها و گیاهان دیگر

ممکن است روغن سیاه دانه با گیاهان و مکمل های رایج بدون نسخه (OTC) نیز تداخل داشته باشد، از جمله:

• کاهش دهنده های فشار خون: پپتیدهای کازئین، ال آرژنین، نیاسین و گزنه
• کاهش دهنده های قند خون: آلوئه ورا، خربزه تلخ و دارچین
• رقیق نماینده های خون: سیر، زنجبیل، جینکو، ناتوکیناز و پاناکس جینسینگ
• آرام بخش های OTC: رازک، کاوا، ال-تریپتوفان، ملاتونین و سنبل الطیب
• سروتونرژیک های OTC: ال-تریپتوفان و خار مریم
• مکمل آهن: روغن سیاه دانه ممکن است اندازه جذب آهن را در بدن افزایش دهد

طرز تهیه روغن سیاه دانه برای رشد مو

روغن سیاه دانه دارویی رایج بوده که در فروشگاه های مکمل و داروخانه ها موجود است.

روغن این دانه به وسیله فرایندهای مکانیکی و شیمیایی مختلفی استخراج می گردد که بیشتر مردم نمی توانند آن را در خانه انجام دهند. بنابراین، اگر جنس خوب و تأثیرگذاری می خواهید، بهتر است آن را از داروخانه ها تهیه کنید.

در شرایط اضطرار و در کوتاه مدت نیز می توانید برای تهیه روغن سیاه دانه روش زیر را امتحان کنید:

• نصف فنجان دانه سیاه دانه را به صورت پودر درآورده و آن را در یک بطری یا ظرف استریل شده بریزید.
• به آن یک فنجان روغن بادام، روغن آرگان یا روغن نارگیل اضافه کنید. روغن ها را با یکدیگر مخلوط کنید تا آغاز به تیره شدن نمایند.
• درب آن را بپوشانید و به مدت 2 هفته در جای گرم قرار دهید.
• سپس دانه ها را صاف کنید. دوباره روغن ها را با یکدیگر ترکیب کنید و در بطری قرار دهید.

می توانید این ترکیب را مستقیماً روی پوست سر بمالید یا آن را با روغن های دیگر مخلوط کنید.

طریقه مصرف روغن سیاه دانه برای مو

با اینکه روغن سیاه دانه را می توان به صورت خوراکی مصرف کرد اما معمولاً توصیه می گردد آن را به پوست سر و مو بمالید. این کار به شما یاری می نماید تا از عوارض جانبی سیستمیک جلوگیری کنید البته، ممکن است در این صورت نیز سوزش پوست را تجربه کنید. در ادامه با چند روش استفاده از روغن سیاه دانه برای موی سر آشنا می شوید.

1. ماساژ ملایم پوست سر

• اندازه مساوی روغن سیاه دانه و روغن نارگیل یا روغن بادام را در یک کاسه با هم مخلوط کنید.
• حدود یک ساعت قبل از دوش گرفتن، این مخلوط روغن را روی پوست سر خود بمالید.
• بگذارید 30 تا 45 دقیقه بماند تا خیس بخورد.
• موهای خود را با استفاده از شامپوهای معمولی بشویید.

درماتیت یکی از عوارض جانبی شناخته شده روغن سیاه دانه است. اگر در اولین مصرف یا مصارف بعدی دچار سوزش شدید، بهتر است استفاده از آن را متوقف کنید.

2. ماسک مغذی مو

• با اضافه کردن روغن سیاه دانه، یک ماسک مغذی درست کنید
• موها و پوست سر خود را با این مخلوط بپوشانید. اجازه بدهید تا این ترکیب برای یک ساعت روی سر شما بماند. سپس آن را با یک شامپوی ملایم آبکشی کنید.

با این درمان برای یک بار در هفته موهای شما کاملاً نرم خواهند شد.

3. ترکیب با شامپو یا نرم نماینده

• محصولات معمولی مراقبت از موی خود را با مخلوط کردن چند قطره روغن سیاه دانه تقویت کنید.
• اجازه دهید شامپوی تقویت شده چند دقیقه بیشتر از وقتی که از شامپوی معمولی استفاده می کنید، روی سرتان باقی بماند.

4. درمان با روغن گرم شده سیاه دانه

• ترکیبی از روغن سیاه دانه را با روغن گیاهی دل خواه خود گرم کنید. برای جلوگیری از سوختگی پوست سر، مطمئن شوید که این روغن خیلی داغ نباشد.
• آن را روی پوست سر و موهای خود بمالید. سپس آن را با یک کلاه دوش و یک حوله گرم بپوشانید تا روغن به خوبی در ریشه موها نفوذ کند.
• اجازه بدهید تا این ماسک مو حدود 30 دقیقه روی سر شما بماند. بعد آن را طبق معمول بشویید. انجام این کار یک بار در هفته عالی است.

کلام آخر

روغن سیاه دانه مزایای طبیعی زیادی برای تقویت سلامت موها از ریزش مو گرفته تا ناراحتی پوست سر دارد. تاریخچه طولانی و تحقیقات علمی که به تازگی درباره فواید روغن سیاه دانه برای مو صورت گرفته، آن را برای هر کسی که در پی تقویت طبیعی سلامت موهای خود است، محبوب می سازد. با استفاده از روغن سیاه دانه در مراقبت و رژیم غذایی مو، می توانید موهای ضخیم تر و براق تری داشته باشید. البته، از قلم نیاندازید که آنچه برای یک فرد مؤثر است، ممکن است برای دیگری کارساز نباشد و عاقلانه این است که همواره از یک متخصص برای دانستن برترین درمان برای خود مشاوره بگیرید.

منابع: healthline , treatmentroomslondon , wimpoleclinic