اتحادیه مالی اوراسیا؛ نقطه عطفی در تعاملات تهران و آسیای مرکزی - ارانیوز

به گزارش ، در حاشیه اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا آقای روحانی و پوتین روسای جمهور ایران و روسیه در ایروان با یکدیگر به بحث و مصاحبه پرداختند. روحانی به دعوت رسمی نخست وزیر ارمنستان و برای شرکت در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در صدر یک هیئت بلندپایه سیاسی و اقتصادی ایران، روز دوشنبه وارد ارمنستان شد.براساس اخبار منتشره موضوع رایزنی در این دیدار حول محور هایی نظیر برجام ، امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز و ابتکار صلح هرمز بوده است.

رییس جمهور کشورمان در این دیدار برجام را به عنوان الگوی کارآمدی از موفقیت دیپلماسی چندجانبه برای حل و فصل مسائل بین المللی دانست و تاکید نمود: موفقیت این توافق مستلزم اجرای کامل تعهدات متقابل از سوی تمامی امضاکنندگان آن و حمایت همه کشور ها از اجرای مفاد توافق هسته ای است. او همچنین تاکید نمود که ایران از امضا کنندگان توافق برجام انتظار دارد در راستای اجرایی شدن آن گام بردارند و در این راستا نقش مسکو هم حائز اهمیت خواهد بود.

آقای روحانی، حفظ صلح و ثبات در منطقه و از جمله خلیج فارس و تأمین آزادی و امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز را سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران بر شمرد. به باور او امنیت و صلح پایدار در خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز تنها با مشارکت کشور های این منطقه تأمین خواهد شد نه دولت های فرامنطقه.

ابتکار صلح هرمز طرحی است که رییس جمهور کشورمان با ارئه آن خواستار ارتقا صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه تمام ساکنان تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و محبت آمیز میان آنها است.این ابتکار حوزه های مختلف همکاری از جمله تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع در کشور های حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را در برمی گیرد.

پوتین در دیداری که با همتای ایرانی خود داشت ضمن حمایت از برجام و توافق هسته ای براین موضوع تاکید نمود که مسکو تمام کوشش خود را برای اجرای کامل تعهدات از سوی همه طرف های امضا کننده این توافق بکار می گیرد. او در ادمه رایزنی های خود از شروع همکاری رسمی ایران در مناسبات اقتصادی با اتحادیه اوراسیا استقبال و آن را زمینه ساز همگرایی و توسعه بیشتر منطقه ای دانست.

روسای جمهوری اسلامی ایران و روسیه در این دیدار همچنین بر تقویت بیش از پیش روابط تهران - مسکو در همه حوزه های مورد علاقه تاکید و در مورد طرح ارائه شده رئیس جمهور کشورمان در سفر اخیر به سازمان ملل موسوم به ابتکار صلح هرمز رایزنی کردند.

اتحادیه اوراسیا پل ارتباطی کشورهای آسیای مرکزی

بحث بر سر تشکیل اتحادیه ای با کارکرد اقتصادی بعد از فروپاشی جماهیر شوروی وجود داشت ، اما از همان زمان این احتیاج احساس می شده است که کشور های استقلال یافته از شوروی سابق بتوانند اتحادیه مستقلی را تشکیل دهند. این در حالی است که اتحادیه هایی با موضوع سیاسی، امنیتی و نظامی به سرعت تشکیل شده و تنها جای خالی تشکلی با موضوع و کارکرد اقتصادی کاملا محسوس بود. تا اینکه در نهایت در سال 2015 این اتحادیه به صورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک اتحادیه اقتصادی است که اعضای آن بیشتر کشورهای شمال منطقه اوراسیا در شرق اروپا هستند.معاهده تشکیل این اتحادیه در 29 می 2014 توسط بلاروس، قزاقستان و روسیه امضا شد و از یکم ژانویه 2015 عملاً اجرا شد.

دیداری سرنوشت ساز برای تشکیل یک بلوک اقتصادی قدرتمند در منطقه

این دیدار صمیمی نشان می دهد که آمریکا و شخص دونالد ترامپ به شدت در انزوای سیاسی دنیای واقع شده است؛ زیرا علی رغم فشار هایی که از سوی بعضی سران کشور های اروپایی بر رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد آورد، با این حال رئیس جمهور حاضر نشد با ترامپ ملاقات کند. این نشانه قدرت جمهوری اسلامی ایران و عظمت ایران در برابر کشور ها و مقاومت ملت ایران در برابر فشار ها و تحریم های ظالمانه است.

کارشناسان معتقدند این دیدار صمیمی پوتین و روحانی در ارمنستان نشان می دهد که اکنون شرایط ایران برای تقابل با تحریم های آمریکا جدی تر شده است و ایران کوشش می نماید که با تکمیل این مجموعه اقدامات و رویکری که در قبال تحریم ها گرفته است، مانند جایگزین کردن ارز منطقه ای به جای دلار می تواند، تأثیر این فشار ها بر اقتصاد ایران را کاهش دهد. ایران با استفاده از ظرفیت اتحادیه اورآسیا می تواند یک مجموعه روبه رشد اقتصادی تشکیل دهد تا در مقابل تحریم های آمریکا مقابله کند و آقای پوتین ثابت نموده است در یک جبهه همراه ایران است و فشار های رئیس جمهور آمریکا برای انزوای ایران بی نتیجه مانده است.

ایران اکنون در بهترین وضعیت دیپلماتیک در منطقه واقع شده است که می تواند در مقابل رئیس جمهور آمریکا و فشار های غرب ایستادگی و از این مرحله سخت عبور کند. دیدار روسای جمهوری ایران و روسیه در تقابل میان تهران و واشنگتن در حوزه سیاسی، اقتصادی و امنیتی بسیار حائز اهمیت است. هرگاه ایران و روسیه به هم نزدیک شدند اثرات بسیار خوبی در کاهش بحران های منطقه ای مشاهده شده است، گفت: به نظر می رسد که روابط تهران و مسکو بیش از گذشته مستحکم خواهد شد.

پیوستن ایران به اتحادیه اورآسیا می تواند یک دروازه جدیدی برای عبور ایران به سمت یک اقتصاد پویا باشد. آقای پوتین ثابت نموده که می تواند به عنوان رهبر یک کشور قدرتمند ظاهر گردد و با ایستادن در کنار ایران توانسته اثر تحریم های ظالمانه را کاهش دهد و ادامه این روند به ایران یاری می نماید که از شرایط اقتصادی تحریم ها خارج گردد.آمریکا و منافع آن اجازه نمی دهند این طرح توسط کشور های حاشیه خلیج فارس پذیرفته گردد و اینجاست که ظرفیت روسیه برای اجرایی کردن این طرح می تواند یاری کند و تنش ها را در خلیج فارس کاهش دهد.

لزوم ادغام و همگرایی اقتصادی در اتحادیه اوراسیا

در شرایطی که ایالات متحده آمریکا محدودیت های یک جانبه بسیاری علیه ایران اعمال نموده که منجر به کاهش صادرات نفت ایران شده است. عضویت جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا می تواند برای کشورمان در حوزه تعاملات اقتصادی فرصتی مناسب تلقی شده و حائز اهمیت است.حضور در این اتحادیه می تواند به توسعه صادرات غیرنفتی کشورمان در تجارت خارجی یاری کند و در نهایت موجب ارز آوری برای کشور گردد. از سویی دیگر؛ می تواند منجر به رونق دریافت فراوری در داخل کشور و همچنین باعث افزایش اشتغال گردد. می توان گفت چرخه اقتصادی در داخل کشور با فعالیت در این اتحادیه می تواند راه افتاده و گسترش خوبی پیدا کند.

کاهش تعرفه بیش از پانصد قلم کالا می تواند فرصت بی نظیری را در حوزه تجارت خارجی برای ایران فراهم خواهد نمود تا از این طریق راهی برای توسعه صادرات خود فراهم نموده و همکاری خود را در منطقه افزایش دهد. همچنین می تواند تحریم های آمریکا را کم اثر و حتی بی اثر کند. در نتیجه منجر به توسعه صادرات غیرنفتی کشورمان شده و رقم فراوری داخلی را هم افزایش پیدا کند. در نتیجه حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همکاری با کشور های عضو در این اتحادیه فرصت قابل توجهی هم برای ارتقاء سطح سیاست خارجی ایران و هم تجارت در سطح بین الملل به شمار می رود. در این اتحادیه تنها کشور های آسیای مرکزی عضو نیستند، بلکه بلاروس در اروپای شرقی، ارمنستان در منطقه قفقاز، روسیه، قزاقستان و قرقیزستان اعضای دائم اتحادیه اوراسیا را تشکیل می دهند البته این اتحادیه در فضای اوراسیا و نه در فضای آسیای مرکزی تشکیل شده است.

هدف اصلی این اتحادیه از بین بردن موانع و تعرفه های گمرکی همچنین به هم پیوستن اقتصاد کشور های منطقه اوراسیا است، اضافه نمود: این رویه در آینده می تواند با ادغام اقتصاد کشور های عضو توسعه پیداکند و حتی همانندعملکرد اتحادیه اروپا، دارای واحد پول مشترک و همسویی سیاست ها در حوزه های پولی-اقتصادی و بانکی گردد. در نتیجه چشم انداز نهایی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، افزایش تعاملات تجاری کشور های حاضر در این اتحادیه و همگرایی ادغام اقتصادی تا سطح ایجاد واحد پولی مشترک و اتخاذ سیاست های یکسان در حوزه تجارت بین الملل و خارجی خواهد بود.

راه اندازی مکانیزم اقتصادی تهران - مسکو میانبری بر تحریم های ایالات متحده

جدیدترین اطلاعات از سوی مقامات روسی نشان می دهد که روند اتصال سامانه های بانکی ایرانی به سامانه های روسی به صورت جدی در حال پیگیری است و می توان در آینده نیز انتظار داشت که بعد از اتصال سپام به عنوان سامانه پیغام رسانی الکترونیکی اقتصادی ایران به شبکه پیغام رسانی بانکی روسیه پروژه چندین ساله و معطل اتصال شبکه شتاب ایران به شبکه میر روسیه بالاخره به انتها برسد. سپام (SEPAM)، سامانه پیغام رسانی الکترونیکی اقتصادی است که کارکردی شبیه به سوئیفت دارد و به سفارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از سوی شرکت خدمات انفورماتیک به منظور استفاده در شرایط تحریم ایران از سوی سوییفت تهیه شده تا جایگزین سوییفت برای ادامه روابط بانکی گردد؛ این سیستم به عنوان پیغام رسانی بانکی و یک زیرساخت حیاتی تبادلات ارزی کشور و همین طور تبادلات بین بانکی را مدیریت می نماید و با پروتکل سوییفت تطابق کامل دارد. همچنین با استفاده از سپام نه تنها برای اولین بار، یک زیرساخت پیغام رسانی واحد اقتصادی ملی در کشور برای تمام مراودات اقتصادی عمده بانک ها از قبیل اعتبارات اسنادی ارزی و ریالی، ضمانت نامه های ارزی و ریالی، حوالجات ارزی، مکاتبات، استعلام ها و مذاکرات به وسیله یک شبکه واحد پیغام رسانی قابل انجام بوده، بلکه امکان اتصال به بانک های خارجی در خارج از کشور را می توان به گونه ای برقرار کرد که بدون به کارگیری امکانات مؤسسه سوئیفت و نگرانی های مربوط به آن، با زبانی مشترک و آشنا، تعاملات اقتصادی با آخرین فناوری های موجود صورت گیرد.

همچنین مانور مشترک ایران و روسیه در خلیج فارس نشان دهنده روابط تنگاتنگ دیپلماتیک در سطوح عالی حتی در سطوح نظامی است و این خود یک هشدار برای آمریکا و هم پیمانانش در منطقه است که ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز تنها نیست و قدرت های دیگرِ بزرگ دنیا در کنار ایران خواهند بود و این یک عامل بازدارنده برای ماجراجویی های آمریکا در قبال ایران است و در ارتقای توان نظامی ایران مهم خواهد بود.محور های اصلی گفت وگو های روسای جمهوری ایران و روسیه در مسئله استفاده از دریای خزر و ارتقای سطح تعاملات این دو کشور است، همچنین اتحادیه اورآسیا و افزایش کارایی سازمان شانگهای، افزایش همکاری نظامی، اقتصادی و امنیتی مسکو و تهران برای پایان دادن به بحران سوریه و استفاده از ظرفیت های روسیه برای کاهش تاثیر تحریم های آمریکاست.

گزارش از نرگس رمضانی