قنات گوهرریز جوپار؛ جاذبه قدیمی و تماشایی کرمان - ارانیوز

در این مقاله می خواهیم به سراغ یکی از همین جاذبه های متفاوت و البته تماشایی برویم و آن را به شما معرفی کنیم تا در سفرتان به کرمان بازدیدش را از قلم نیندازید. در ادامه با ما همراه شوید تا سری بزنیم به قنات گوهرریز در جوپار کرمان و مجذوب کنندهیت های آن را با هم آنالیز کنیم.

قنات گوهرریز جوپار

قنات گوهرریز یکی از قنات های قدیمی اما فعال کشور است که در شهر جوپار، بخشی از شهرستان ماهان در کرمان قرار گرفته است. این قنات شامل یک رشته کاریز در ناحیه جنوب جوپار است که در دامنه ارتفاعات جوپار حفر شده اند، طول آن نزدیک به 3556 متر است و 129 حلقه چاه در آن جای گرفته اند.

این قنات را از دو نظر می توان مکان حائز اهمیتی دانست؛ اول آنکه قنات گوهرریز جوپار منبع اصلی آب رسانی به 330 هکتار از اراضی منطقه است و بسیاری از شهرهای کرمان وجود باغ های سرسبز و پر میوه خود را مدیون این قنات پر آب هستند. دوم آنکه نام این قنات به سبب معماری منحصربه فردی که دارد از سال 2016 میلادی تا به امروز در لیست آثار جهانی یونسکو قرار گرفته است و یک بنای تاریخی ارزشمند و افتخارآمیز بشمار می رود.

قدمت قنات گوهرریز

همان طور که میدانید قنات یا کاریز سازه هایی زیرزمینی هستند که گذشتگان از آن ها برای نگهداری منابع آبی و راهنمایی آن به نقاط خاص استفاده می نموده اند. قنات جوپار نیز قدمتی بالغ بر 750 سال دارد و اولین بار در دوران صفویه احداث شد تا بتواند راهکاری برای آب رسانی به منطقه ها خشک و کویری در شهر ماهان واقع در کرمان باشد. جالب است بدانید که یکی از حلقه جاهای قدیمی این کاریز به چاه صاحب الزمان (عج) معروفیت دارد و این موضوع جنبه ای مذهبی و عرفانی به قنات بخشیده است. باوجودآنکه سال ها از حفر قنات گوهرریز ماهان گذشته است اما این قنات شگفت انگیز هنوز هم فعال است و از آن به عنوان شاهراهی زیرزمینی برای ساماندهی منابع آبی در جوپار کرمان استفاده می گردد.

افسانه ماهی کور سپید

قنات گوهرریز کرمان قدمت بالایی دارد و از زمانه ای قدیم مردمان بومی قصه ها و افسانه های زیادی درباره آن نقل نموده اند. اینکه این افسانه ها رنگ و بوی حقیقت دارند یا صرفاً داستان هایی خیالی هستند چیزی است که به طور قطع نمی توان درباره آن نظر داد؛ اما بی شک یکی از مجذوب کننده ترین افسانه هایی که درباره این قنات گفته اند افسانه ماهی کور سپید است. بر مبنای این افسانه قدیمی یک ماهی کوچک طلایی از قنات گوهرریز نگهبانی می نماید. در برخی افسانه ها نیز گفته می گردد اگر کسی مستقیماً به ماهی سپید کور نگاه کند در همان لحظه جان خود را از دست می دهد! این افسانه به قدری برای گردشگر انگلیسی، آنتونی اسمیت، مجذوب کننده و شنیدنی بود که او در سال 1329 راهی کرمان شد تا در بازدید از این قنات از این ماهی تماشا کند. هرچند اسمیت آن طور که در کتابش درباره سفر به جوپار گفته است پیروز به تماشا این ماهی در قنات نشد؛ اما آن چنان شیفته این قنات شد که بعدها چندین بار دیگر هم برای بازدید از آن به کرمان سفر کرد.

ویژگی های معماری قنات گوهرریز جوپار

درمجموع قنات از سازه های ابداعی ایرانیان باستان است و با توجه به منطقه ها وسیع نیمه خشک کشور، به کارگیری چنین سازهای به خودی خود خلاقانه و شگفت انگیز است. ازاین رو سازوکار قنات ها به ویژه قنات هایی مانند قنات گوهرریز کرمان که باوجود سال ها فعالیت هنوز هم پابرجا مانده اند، از نکات شگفت آور آن ها است.

بااین وجود قنات جوپار ویژگی های متمایز دیگری هم دارد که سبب ثبت جهانی آن در لیست آثار یونسکو شده است و آن هم این است که آب های این قنات از دل گسل های زیرزمینی بیرون می زنند. از دیگر ویژگی های منحصربه فرد معماری این قنات که آن را از دیگر قنات ها متمایز نموده است می توان به فاصله اندک سرچشمه قنات با اولین چاه حفرشده در قنات و بعلاوه حجم آب زیاد در قنات اشاره نمود.

شرایط بازدید از قنات گوهرریز

برای بازدید از قنات گوهرریز کرمان بهتر است سفرتان را در فصل بهار یا پاییز برنامه ریزی کنید؛ زیرا با توجه به شرایط آب و هوایی استان کرمان، شهرستان ماهان و قنات جوپار در این زمان از سال آب وهوای مطبوع تری خواهند داشت. لازم به ذکر است فصل بهار به ویژه ایام نوروز شلوغ ترین زمان بازدید قنات است به طوری که در دوره های قبل تنها در طول تعطیلات نوروز 150 تور گردشگری برای بازدید از قنات به آن مراجعه نموده اند؛ بنابراین اگر تمایل دارید تا از ازدحام گردشگران دور بمانید پاییز زمان مناسب تری برای خرید آنلاین بلیط هواپیما کرمان و سفر به این مقصد تماشای است.

هرچند امکانات رفاهی خاصی در قنات تعبیه نشده اند؛ اما ازآنجاکه این قنات در شهر جوپار قرار گرفته است هنگام بازدید از آن به راحتی می توان از امکانات رفاهی مانند مسجد، سرویس بهداشتی یا فروشگاه های مواد غذایی شهر بهره مند شوید. بازدید از قنات هزینه ورودی ندارد. شما می توانید در تمام ساعات شبانه روز از قنات تماشا کنید؛ اما با در نظر گرفتن اینکه محوطه داخلی قنات تاریک است بهتر است در طول روز به بازدید آن بروید و حتماً چراغ قوه همراه خود داشته باشید.

در نظر داشته باشید که محوطه قنات علیرغم بازسازی های اخیر همچنان مستعد ریزش و تخریب است. هرچند این تخریب خطر جانی ندارد اما مسلماً موجب ضربه به بنای ارزشمند قنات می گردد؛ ازاین رو همیشه توصیه می گردد در زمان بازدید از قنات گوهرریز تا جای ممکن از ایجاد سروصدا پرهیز گردد.

چطور به قنات گوهرریز برویم؟

همان طور که قبل تر هم اشاره شد قنات گوهرریز در شهر جوپار و 30 کیلومتری کرمان قرار گرفته است؛ بنابراین بهتر است برای رفتن به این قنات تماشای، با ماشین راهی جوپار شوید. لازم به ذکر است معمولاً بازدید از قنات گوهرریز جوپار در برنامه تورهای گردشگری نیز قرار گرفته است. اگر با خودرو شخصی سفر می کنید بعدازآنکه از کرمان در مسیر آزادراه کرمان بم به سمت شهر ماهان حرکت کردید مسیرتان را تا ادامه دهید تا به جوپار برسید. بعدازآن در خیابان اصلی 17 شهریور جوپار به مسیرتان ادامه دهید تا به میدان برسید، در یکی از ضلع های میدان قنات را پیدا می کنید.

جاهای تماشای اطراف قنات گوهرریز

اگر گذرتان به قنات گوهرریز افتاد، پیشنهاد می کنیم از جاهای تماشای اطراف قنات نیز غافل نشوید. این جاذبه های تماشای فاصله چندانی تا قنات ندارند و بازدید از آن ها خالی از لطف نیست. برترین جاهای تماشای اطراف قنات گوهرریز عبارت اند از:

آرامگاه شاه نعمت الله ولی

شاه نعمت الله ولی از شخصیت های عرفانی برجسته ای است که از طرف پدری نسب وی به خاندان پیامبر اکرم می رسد و از او آثار ادبی زیادی در قالب شعر و نوشته باقیمانده است. پس از وفات او پیروانش مقبره او را به شکل آرامگاهی مجلل درآوردند که امروزه از جاهای تماشای کرمان نیز محسوب می گردد.

بنای اصلی آرامگاه در زمان صفوی احداث شده است؛ اما در دوره های تاریخی پس ازآن بخش های دیگری به بنا افزوده شد و ازاین رو سبک معماری آرامگاه ترکیبی از سبک های معماری در چندین دوره مختلف است. مجموعه تاریخی آرامگاه شاه نعمت الله ولی 32000 مترمربع مساحت دارد و به جز بقعه اصلی، رواق ها و صحن های مختلفی دارد.

آدرس: کرمان، ماهان، میدان امام (ره)، ابتدای خیابان ولی عصر

باغ شازده ماهان

باغ شازده ماهان نیز از دیگر جاهای تماشای نزدیک به قنات گوهرریز است که در مسیر شهر ماهان برای حرکت به سمت قنات می توان از آن تماشا کرد. باغ شازده ماهان شامل یک عمارت قاجاری باشکوه است که در یک باغ با طراوت و سرسبز جای گرفته است و درست مانند یک بهشت کوچک در فضای کویری شهر ماهان است.

باغ شازده سرسبزی و زیبایی چشمگیر محوطه بیرونی باغش را مدیون قنات گوهرریز جوپار است؛ زیرا آب رسانی به این باغ چشم نواز همیشه به وسیله این قنات صورت گرفته است. اگر به معماری باغ های ایرانی علاقه مند هستید به هیچ وجه بازدید از این باغ را از دست ندهید.

آدرس: کرمان، 10 کیلومتری شهر ماهان، بزرگراه هفت باغ، جاده باغ شازده ماهان

ساعات بازدید: همه روزه از ساعت 8 صبح تا ساعت 22